LansuOnderwijsadvies wil wetenschap, beleid en praktijk bij elkaar brengen en samen met opdrachtgevers komen tot adequate oplossingen en effectieve werkwijzen. Ik beschik over ruime praktijkervaring in het onderwijs en weet hoe het eraan toegaat op school. Daarnaast ben ik op de hoogte van de recente inzichten uit de onderwijswetenschap. Maatwerk en concrete resultaten, daar ga ik voor. Oog voor uw specifieke vraagstuk is daarbij mijn vertrekpunt.
ZELFEVALUATIE
Besturen en scholen werken er hard aan om het eigenaarschap voor onderwijskwaliteit bij de school zelf te versterken. Om schoolverbetering te realiseren zijn een aantal condities van belang, waar onder een onderzoekende houding en cultuur gericht op goed onderwijs. Het ontwikkelen van een onderzoekende houding van leraren, intern begeleiders en directeuren realiseert een belangrijke conditie voor duurzaam goed onderwijs. Onderzoekende onderwijsprofessionals creëren met elkaar een onderzoekende cultuur waarin men kritische vragen stelt, informatie verzamelt, analyseert en interpreteert, bronnen raadpleegt en tot onderbouwde verbeteringen komt.
Ontwikkelpad
In deze aanpak sluiten we aan bij de bestaande praktijk. Afhankelijk van wat we aantreffen – in primair – en secundair proces – bouwen we aan maatwerk, zowel gericht op de uitgangssituatie als de ambities die de stichting en de school zelf stelt. Het ontwikkelpad bestaat meestal uit drie fasen (die elkaar niet chronologisch opvolgen, maar tegelijkertijd lopen):
1. Ontwikkelfase: waarin het kader voor zelfevaluatie wordt ontwikkeld.
2. Training- en implementatiefase: betrokkenen (van de pilotscholen) worden getraind in de toepassing van het zelfevaluatiekader.
3. Evaluatiefase: onderzoek naar het werken met het zelfevaluatiekader.
Opbrengsten
♦ Een gemeenschappelijk zelfevaluatiekader is ontworpen.
♦ Het zelfevaluatiekader is eenvoudig in gebruik en is aanvullend, aansluitend ofwel integrerend met andere werkwijzen en instrumenten die binnen de school en de stichting bestaan (tevredenheidsmetingen, managementrapportages, opbrengsten – zelfevaluatie et cetera).
♦ Het zelfevaluatiekader is inspectieproof en wordt jaarlijks geëvalueerd en aan de actualiteit aangepast.
♦ Teams, die met elkaar in gesprek gaan over de kwaliteit van het primair proces en daarover verbeterpunten afspreken en die ook uitvoeren.
♦ Alle scholen hebben aan het einde van het traject een training gevolgd om te kunnen werken met het zelfevaluatiekader.
♦ Deze training is erop gericht dat de trainées ook weer in staat zijn om anderen te trainen.
♦ Deelnemers die een training hebben gevolgd zijn ook in staat om een zelfevaluatie te organiseren op een andere school.
DUURZAME SCHOOLONTWIKKELING
Hoe ontwikkelt u robuust kwaliteit van scholen? Deze ideeën zijn gebaseerd op jarenlange ervaring met programma’s voor schoolontwikkeling en zijn toegepast bij verschillende besturen in het basisonderwijs en speciaal onderwijs. We ondersteunen besturen en scholen om niet alleen beter te worden, maar ook lange tijd goed te blijven.
Primaire en secundaire proces
Als leraar, schoolleider of bestuurder weet u wat er in klas en de school moet gebeuren om leerlingen optimaal te laten profiteren van het onderwijs. Leerlingen vragen om lessen die hen boeien en betekenis voor hen hebben. Ze hebben een goede uitleg nodig. Ze gedijen in een leeromgeving die hen activeert. U weet ook hoe moeilijk het is om die eigenschappen van goed onderwijs tot dagelijkse praktijk te maken. Welke leraar kan zeggen dat hij alle didactische vaardigheden voldoende meester is? De schoolloopbaan van een leerling hangt bovendien niet af van een enkele leraar, maar van een team dat collectief vaardig is, dat leerlingen dagelijks aanspreekt op wat ze kunnen en leerlingenzorg niet laat verzanden in een papierwinkel. U zult ongetwijfeld ook ervaren hoe kwetsbaar scholen zijn, afhankelijk als ze zijn van een groep leraren met verschillende niveaus van didactische beheersing en uiteenlopende professionele drijfveren.
Duurzaamheid
Onderwijskundig leiderschap en de sociale chemie in een schoolteam bepalen het onderwijs dat een school haar leerlingen kan bieden. Verschuivingen binnen leerlingenpopulaties kunnen goed functionerende scholen terugwerpen in hun ontwikkeling. Hetzelfde geldt voor veranderingen in het team of in de schoolleiding. Een goede school biedt niet alleen goed onderwijs met optimaal presterende leerlingen, maar houdt dat ook gedurende langere tijd vol. Hoe zorg je ervoor dat de kwaliteit van scholen robuust is? We helpen scholen om de antwoorden op deze vraag in praktijk te brengen.
Fasering van de aanpak en opbrengsten
Het zal duidelijk zijn dat het verankeren van een omvangrijke onderwijsverandering tijd nodig heeft. In scholen tekent zich bij die verandering een fasering af van stapsgewijze invoering langs de weg van organisatieleren. Daarnaast versterken schoolleiders hun vermogen om organisatie leren te ondersteunen, aan de hand van frequente reflectie op de ontwikkeling van de school en met een leiderschapstraining met coaching on the job. Scholen ontwikkelen bovendien het vermogen tot zelfevaluatie, waarbij ze hun onderwijs op een deugdelijke manier leren onderzoeken. Dit resultaat van onderzoek leren ze gebruiken voor professionele reflectie, om daar consequenties aan te verbinden voor het beleid in de klas en in de school.
Met de verbinding tussen advies en wetenschap dragen we er zorg voor dat de interventies berusten op getoetste inzichten op het gebied van organisatie, school en onderwijsontwikkeling.
INTEGRAAL KINDCENTRUM
Wat zou dat toch mooi zijn: een plek voor kinderen waar ze kunnen spelen, leren en ontmoeten. Waarin alle activiteiten voor kinderen in samenhang worden aangeboden. Een plek waar medewerkers denken en handelen vanuit een zelfde pedagogische concept. Een plek waar de ontwikkeling van het kind centraal staat. Vanuit de gedachte dat verschillende partners en organisaties meer kunnen bieden dan ieder afzonderlijk. Dat is de visie achter het Integraal KindCentrum (IKC).
Sociale context
In het Kindcentrum van de Toekomst zullen ook maatschappelijke voorzieningen ‘onderdak’ vinden. Het IKC kan een platform zijn voor sociale verbinding, een plek voor kinderen, ouders en andere bewoners van buurt of wijk. Een IKC ontwikkelt kinderen op een natuurlijke wijze en gaat uit van het principe van leerplicht naar ontwikkelrecht. Hiervoor is er 12 uur per dag, 5 dagen per week, 52 weken per jaar een passend, thuisnabij ontwikkelingsaanbod. Gezinnen worden dusdanig ondersteund dat ze zorg-, werk-, opvoeding- en gezinstaken adequaat kunnen combineren.
Ontwikkelpad IKC
De ontwikkeling van een Integraal KindCentrum vraagt visie, durf en samenhang. Dat willen we immers bereiken: samenhangende activiteiten voor kinderen waar ze veel baat bij hebben en tegelijkertijd een antwoord bieden op maatschappelijke ontwikkelingen. In de ontwikkeling van een IKC is het van belang om uit te gaan van een centraal concept dat alle partners dragen. Acht pijlers ondersteunen dit concept, die gevuld worden met verschillende bouwstenen: het fundament voor het Integraal KindCentrum! Hieronder presenteren we de pijlers die niet mogen ontbreken in het ontwikkelproces:
Een mogelijk ontwikkeltraject bestaat uit de volgende fasen:
Fase 1: oriëntatie, analyse en toekomstscenario.
In deze fase oriënteren we ons met de (toekomstige) partners van het Integraal Kindcentrum op de omgevingsanalyse: wat is de doelgroep, welke ontwikkelingen spelen een rol in de wijk, dorp of stad. Wat zijn de behoeften van de ouders, bewoners? Welke problemen spelen een rol? Na deze analyse benoemen we verschillende toekomstscenario’s.
Fase 2: Uitwerking van de pijlers, bouwstenen en profiel.
Op basis van de analyse worden de pijlers uitgewerkt in bouwstenen en worden keuzes gemaakt voor het profiel van het Integraal KindCentrum: wat zijn de gezamenlijke kernwaarden en wat is het gezamenlijke concept dat leidend is voor de ontwikkeling van het kindcentrum.
Fase 3: Implementatieplan.
De derde fase is gericht op de daadwerkelijke implementatie en ontwikkeling van het IKC. Hierin worden de verdere stappen uitwerkt in een concreet plan van aanpak gericht op: leiderschap, medewerkers, samenwerkingsvormen, communicatie en PR, ouders, rol van de verschillende partners.
Kortom: een Integraal KindCentrum is een ontmoetingsplaats voor leren en ontwikkelen.